Exclusief verslag van het Paley Fest in Hollywood.

De dag dat Elvis zichzelf herontdekte

Deze maand – juni – is het precies 40 jaar geleden dat Elvis zijn legendarische Comeback Special opnam. Een bijna historische verjaardag die we niet onopgemerkt kunnen laten voorbijgaan. Daarom ook woonden we – op speciaal verzoek! - in hartje Hollywood de viering ’40 jaar Comeback Special’ bij – een eer waar we als enige Europese fanclub graag op ingingen. In de klassieke Cinerama Bioscoop op de Sunset Boulevard werd die dag, 14 maart, het jaarlijkse Paley Festival geopend met een vertoning van de ’68 Special op groot scherm. Het Paley Festival dankt overigens zijn naam aan William Paley, stichter van het CBS netwerk. Speciale gasten tijdens deze Elvis-avond waren Priscilla Presley, Steve Binder (producer/regisseur) en Bones Howe (producer). Na afloop van de ’68 Special was er een vraag-en-antwoord gesprek tussen de drie eregasten en het publiek, waar ook wij aan deelnamen. Het integrale interview vind je hier – exclusief – terug.

- Door David Hamal


Priscilla Presley (P.P.) Ik zou om te beginnen willen vragen hoeveel mensen er de ’68 Special’ al gezien hebben? En hoeveel zagen hem niet, want het zijn er veel die hem wel zagen! (nvdr: verbazend dat er toch heel wat mensen te kennen geven dat ze de special nooit eerder zagen!). Mooi zo, jullie zullen verwend worden.
Ik ben trots om deel uit te mogen maken van dit panel met de regisseur Steve Binder (applaus) en Bones Howe, de producer, is er ook. Zij kunnen jullie alles vertellen over het avontuur dat ze beleefden tijdens het tot stand komen van dit project. Elvis was op een punt gekomen in zijn leven waar hij niet echt meer wist wat hij zou doen. Zijn laatste filmcontract was afgelopen en hij was niet tevreden, zelfs teleurgesteld, over zijn carrière als acteur. Hij liep een beetje verloren tot de plannen voor deze special opdoken. Hij was enorm nerveus, doodsbang eigenlijk, en hij wist niet goed wat hij moest doen. Hij volgde de raad van Steve Binder, die op dat moment de nieuwe jonge ‘hot’ regisseur van de stad was. Ik herinner me een moment toen hij terug thuis kwam, we woonden in Hollywood, hij liep continu zenuwachtig door het huis en vroeg zich af of heel het project een goede beslissing was. Hij probeerde alles op een rij te zetten. Hij sprak niet veel over wat er in hem omging, maar aan zijn gedrag kon je goed merken dat hij veel onbeantwoorde vragen had. Als je de Special bekijkt, moet je in gedachten houden dat hij heel onzeker was over zijn carrière en wat hij er mee moest doen. Hij was niet eens zeker of hij nog wel over een carrière kon spreken. Zijn platenverkoop was immers niet meer zoals het ooit geweest was. Ik ben blij dat ik deze vertoning mag aankondigen en jullie de gelegenheid geven om dit avontuur samen terug te beleven. Geniet er van!
Steve Binder (SB): Eer we van start gaan, zou ik graag twee mensen die vanavond in het publiek zitten willen welkom heten. Zij werkten mee aan het creatieve tot stand komen van de show en zijn zeer getalenteerde TV makers en schrijvers: Chris Bearde and Allan Blye. Aha, daar zijn jullie! Jullie zagen er een stuk jonger uit op het scherm..wij allemaal eigenlijk. Ik zou ook nog willen meldden dat we dit jaar drie goede vrienden verloren die aan deze Special werkten. Ik zou hun dan ook willen eren. Earl Brown, de schrijver van ‘If I Can Dream’ is onlangs gestorven. Enkele weken daarvoor ontviel ons kleding ontwerper Bill Belew die nog jaren in dienst bleef van Elvis na deze special. En mijn goede vriend Clark Thompson, die één van de choreografen was, we hadden er twee – voor twee verschillende dansgroepen – Clark is vooral bekend voor de solodans in het begin van de gospelmedley.
Priscilla, kan je ons even schetsen hoe dit hele project tot stand kwam en hoe het Elvis beïnvloedde?
P.P. Zoals ik eerder reeds zei was hij heel nerveus. Hij had net de opnamen beëindigd van zijn – toen nog - laatste film. De Colonel vertelde over de plannen van een programma voor NBC, zonder de inhoud te kennen. Maar het zou gaan om een live optreden. Steve zal ook bevestigen dat hij ontzettend zenuwachtig was en zich afvroeg of het wel een goed idee was om weer live te zingen voor een publiek, omdat dat bijna 10 jaar geleden was. Het was pas op het moment dat Steve zijn plannen toelichtte, dat hij meer en meer vertrouwen kreeg in het concept. Steve wou er een soort van muzikale reis van maken en hij merkte al vlug dat het makkelijk was om met Elvis te werken. Hij ging met vrijwel alles akkoord. De reden hiervoor is wellicht dat hij op een moment gekomen was dat hij zich realiseerde dat er dringend een nieuwe koers moest gevaren worden in zijn carrière. Het was dus een noodzaak dat hij deze special zag zitten, en godzijdank waren Steve en Bones er om op hem in te praten en hem te overtuigen van de slaagkansen. Ik denk niet dat iemand anders er in zou geslaagd zijn. Jullie hebben hem geobserveerd, hij werkte graag samen met jullie. Jullie hadden de gave om Elvis te laten denken dat veel dingen zijn idee waren. Er was ook die prachtige manier hoe Steve hem benaderde. Elvis had het er vaak over dat hij bewondering had voor Steve en de manier waarop hij de dingen aan boord legde. Dus, ja, hij had die ommekeer zeker nodig, hij had geen andere keuze. Hij was terughoudend op het eerste moment, maar toen hij de opzet van de show kende, geloofde hij er in. Het was immers iets wat tot dan nooit eerder vertoond werd. Het was haast MTV lang voor MTV bestond. Het was wellicht ook het eerste unplugged concert in zijn soort.
S.B. Ik wou dat ik de pluimen op mijn hoed kon steken, maar het is eigenlijk allemaal per ongeluk gelopen. Ik wil ook duidelijk maken dat het niet ‘mijn’ special was, maar de creatie van een heel team dat goed samenwerkte. We hadden hiervoor reeds verschillende tv-shows geproduceerd en telkens kwamen er meer en meer goede en talentvolle krachten bij. Tegen de tijd dat we aan dit project begonnen, waren we een hechte familie van medewerkers. Er waren geen muren en we spraken elkaar niet aan met titels. Op het moment dat Elvis ons leerde kennen, merkte hij dadelijk de hechtheid binnen onze groep. Zoals jullie wel zullen weten had de Colonel het idee om er een kerstshow van te maken met een stuk of 20 kerstliedjes. Vanaf dag één waren we tegen dat idee en het was onze taak om de Colonel zijn plannen uit zijn hoofd te praten. Geloof me, dat was geen makkelijke opdracht. Ik denk dat Bones en muziekregisseur Billy Goldenberg voor een groot stuk verantwoordelijk zijn voor de verandering in Elvis’ muzikale carrière. NBC stond erop dat we een groot orkest gebruikte voor de show en we gingen op zoek naar de beste muzikanten. De soundtrack klinkt dan ook fantastisch, en dat voor een show van 40 jaar geleden. Velen dachten toen nog dat TV een louter visueel gegeven was en dat de klank niet belangrijk was, omdat deze toch maar uit kleine speakertjes kwam.
Steve, had Elvis op dat moment eigenlijk ooit live opgetreden met zo een groot orkest?
S.B. Nee, nooit, dit was de eerste keer. Toen we de soundtrack opnamen bij United Western op Sunset Boulevard, had Bones 40 van de beste muzikanten samengebracht. Elvis kwam binnen in de studio en riep mij dadelijk bij hem. Hij vroeg me of ik wist dat hij tot dan alleen maar met een ritmesectie had gespeeld “en nu zit er hier zo een grote groep muzikanten voor mij...je moet me één ding beloven, als ik de klank van die strijkers en blazers niet zo zie zitten, stuur ze dan naar huis”. Ik beloofde hem dat ik dat zou doen. Hij nam zijn plaats in, Billy Goldenberg startte het orkest en Elvis begon te zingen. Hij heeft me nooit wat gezegd over het orkest en de rest is geschiedenis.
Wanneer ontstond het idee van het optreden op het vierkant, omringd door het publiek?
S.B. Op het einde van een draaidag in de studio, ging Elvis naar ‘huis’, de kleedkamer dus, en hij begon te jammen. Iedereen die er rondhing en zin had om mee te doen nam een stoel en zette zich erbij. Zo ging dat avond na avond door, Elvis vertelde verhalen en zong zijn oude hits met de mensen rondom hem. Ik vond dat echt een relaxte omgeving en wou een camera meenemen, maar de Colonel was daar op tegen. Ik bleef hem echter lastigvallen met mijn vraag tot hij uiteindelijk toegaf in die zin, dat ik de omgeving kon reconstrueren op het podium. Zo is het idee dus ontstaan. Eenmaal in de studio, namen de muzikanten dadelijk hun elektrische gitaar en drumstel er bij. Het was Elvis zijn idee om Scotty Moore en DJ Fontana er bij te halen, hij wou de set met zijn originele muzikanten doen. Ik verzocht hun wel om geen elektrische gitaar te gebruiken en DJ kon best een stoel gebruiken als drum. Ik denk dat het allemaal geworden is wat er van gehoopt hadden. Bones, jij kan verder vertellen wat er tussen twee takes gebeurde op het moment dat Elvis een tapijt op de grond wou hebben...
Bones Howe (B.H.) Well, je kunt aan de klank horen dat alles heel ruw is, en je hoorde constant het geschuif met de stoelen, stampen met de voeten,...het idee was om alles vast te leggen alsof je er zelf bij was. Het is duidelijk als je de beelden ziet dat Elvis veel gevoel voor humor had, de opmerking over zijn lip bijvoorbeeld. Maar zo was hij, hij was niet te beroerd om grapjes te maken over het imago dat er rond hem gecreëerd werd. Maar voor hem was de muziek het belangrijkste en eens de muziek startte ging hij er helemaal in op en ontpopte hij zich tot een ongelofelijke performer. Je moet weten dat de single opname van ‘If I Can Dream’ is opgenomen met Elvis, midden in dat grote orkest, met een handmicrofoon. Hij deed alle bewegingen, viel op zijn knieën, kortom – alsof hij voor een publiek of camera optrad. Het is in één keer opgenomen en zo op de plaat gezet. Hij heeft de zang later nog opnieuw ingezongen, voor de track die gebruikt werd als slotnummer in de show. Als je weet dat muziek en zang toen in één take allemaal samen opgenomen werden en dat er vandaag de dag een aparte track voor elk instrument ingespeeld wordt, wordt nog maar eens duidelijk wat een groot artiest hij was.
S.B. Net voor de opnames startten, kwam Elvis naar me toe, en zei dat hij het niet zou doen. ‘Steve, ik kan me geen enkel verhaal herinneren of lied dat ik kan brengen. Ik heb besloten dat het een slecht idee was..ik ga niet.’ Ik zei: ‘Elvis, dit is zo een moment waar je geen keuze kunt maken, je moét optreden’. ‘Ja, maar, wat als ik niet weet wat te zingen of zeggen’. ‘Elvis, je gaat het podium op, kijkt naar het publiek, ze kijken naar jou..als je dan niets weet te zeggen, zeg gewoon ‘Thank You’ en kom terug’. Het was fantastisch om zien hoe de onzekere en nerveuze Elvis op het podium zich ontpopte tot zelfverzekerd artiest. Tijdens de allereerste take stopte hij wel al na een maat of drie omdat zijn keel zo droog was van de zenuwen dat hij niet kon zingen. Vanaf dat moment was de verandering heel duidelijk. Eens hij vertrouwd was op het podium kon hij zelfs niet meer stoppen. De set zou afsluiten met ‘Memories’ maar ik kreeg de kans niet om het startteken te geven. Hij kon wel uren blijven doorgaan. Hij trad twee volle uren op tijdens die improvisatie sessie. Dat was volgens mij het moment van de échte comeback. Dat was de echte Elvis die zichzelf opnieuw ontdekte.
Voor we de mensen uit het publiek vragen laten stellen, horen we nog graag het verhaal over de tickets. Hoe werden die uitgedeeld?
S.B. Toen de plannen van de improvisatieset vastlagen en er een publiek nodig was, ging ik naar de Colonel en vroeg hem hoeveel tickets hij moest hebben. ‘Je begrijpt het niet hé Bindel (zo noemde hij me steeds), als je me tickets wilt geven, moet je me ze allemaal geven of geen enkele. Als je ze me allemaal geeft, laat ik een vliegtuig vol fans overkomen uit Memphis. De echte Elvis fans zullen naar Hollywood komen en je zal een publiek zien dat je nog nooit eerder zag’. Ik geloofde hem...ik had op dat moment beter moeten weten. ‘Maar, als we het zo doen, wil ik echt alle tickets, geen familie van NBC personeel, geen sponsors, ...’. Via via ging dit verhaal naar hoofdsponsor Singer Naaimachines en om de kans niet te mislopen op een volle vlucht fans, gingen ze er mee akkoord. De avond voor de opname van de improvisatie sessie reed ik de studio uit en passeerde de bewaker. Hij vroeg me of ik nog tickets voor de dag er na nodig had. Ik vroeg waar hij het over had. ‘Een of andere kale kerel kwam hier langs en gaf me een hele stapel tickets die ik mocht uitdelen aan de mensen die hier passeren’. We moesten uiteindelijk naar de plaatselijke drive-in gaan om mensen te vragen of ze alsjeblief wilden komen kijken en we lieten locale DJ’s op de radio reclame maken om toch maar volk te hebben.
Ik wil graag weten wie de playlist samenstelde? Was dat allemaal Elvis’ persoonlijke keuze?
S.B. Allan en Chris gingen naar Tower Records, dat vlak naast ons kantoor lag. Ze kochten daar elke Elvis-plaat die ze konden vinden en trokken zich terug in een kamertje en kwamen terug buiten met een medley van oude Elvis hits. Het was de taak van Billy Goldenberg om ze in een mooi pakket te gieten. Dat is het moment dat je Elvis in de ring ziet staan, deze keer niet akoestisch maar met groot orkest, volledig live. Voor de improvisatiesessies luisterden we naar wat Elvis deed in zijn kleedkamer en we schreven de titels op van wat er daar gezongen werd. Niemand legde een programma vast, buiten Elvis en de mensen die bij hem waren.
Je ziet dat de mensen in het publiek uitgelaten waren dat ze er konden zijn. Het valt wel op dat de mensen met de meest kleurrijke kledij vooraan zitten en de wat soberdere achteraan. Werd dat met opzet zo gedaan?
S.B. Dat kwam door de Colonel. Hij ging persoonlijk het publiek in en koos de mooiste meisjes er uit om vooraan te zitten. Wij hadden het veel te druk om na te denken over wie waar zou zitten.
Hoe was de samenwerking tussen Elvis en de medewerkers. Je ziet bv iemand met een tamboerijn die Elvis ook helpt met zijn gitaar en micro statief. Hoe verliep het contact tussen hen?
S.B. De man waar je het over hebt is Lance LeGault (nvdr op dat moment maakt het publiek duidelijk dat ook Lance aanwezig is). Is Lance hier? (applaus). Lance zou veel beter geplaatst zijn om op die vraag te antwoorden. Wij hadden onze eigen groep en Elvis had zijn eigen vriendengroep maar we konden allemaal goed met mekaar opschieten. Lance behoorde tot de vriendengroep van Elvis..
Er zijn twee kleine trivia feiten die ik graag beantwoord zou horen. Vanwaar de uitspraak ‘my boy, my boy’ en de referentie naar McArthur park?
S.B. Ik kan wel antwoorden op McArthur Park. Dat was namelijk tijdens de eerste meeting die we met Elvis hadden, toen de Colonel ons de toestemming gaf om met hem te praten. Die meeting had plaats in ons kantoor. Als je toen Sunset Boulevard afreed had je naast Tower Records een gebouw met twee glazen liften. In dat gebouw was ons kantoor. Alle andere ruimtes werden gehuurd door dokters, psychiaters, ... Wij waren de enige firma uit de entertainment sector. Elvis kwam er vaak langs, omdat alle repetities in ons kantoor gebeurden. We gingen pas naar de studio’s voor de echte opnamen. Tijdens die eerste meeting had Bones net de opdracht gegeven aan Jimmy Web om McArthur Park te schrijven voor een band die hij toen produceerde, The Association. Ik vroeg Elvis of hij het nummer zou zingen als we het hem aanboden. Ik wou daar eigenlijk mee uitvissen of hij nog steeds in het verleden leefde of toch muzikaal in de toekomst keek. Hij zei meteen, ‘als ik het gekregen had zou ik het gebracht hebben’. Ik denk dat het altijd in zijn hoofd is blijven rondspoken en dat hij daarom uit het niets tijdens de improvisatie opnamen een stuk van McArthur Park zong.
B.H. Over my boy my boy: de jongens, Elvis, Scotty en DJ kenden mekaar natuurlijk al jaren en ze hadden telkens een eigen taalgebruik, een soort van code die ze onderling begrepen. Die zinnen of uitspraken die ze telkens herhaalden varieerden ook dikwijls. Op het moment dat ze in de ring zaten, unplugged en zonder groot orkest, waren ze allemaal heel los en relaxed. Elvis kreeg het gevoel dat alles liep zoals het gepland was. Hij raakte meer en meer in de ban van wat hij aan het doen was. In het begin keert hij zich naar één van de jongens en zegt ‘my boy, my boy’ alsof hij wil zeggen: dit loopt los, dit is wat het moet zijn. Als je aan een productie voor tv of film werkt is er altijd wel een specifieke uitspraak die steeds terugkeert onder de crew en als de productie afgelopen is, is die uitspraak ook verdwenen. Ik was het trouwens helemaal vergeten tot ik het daarstraks terughoorde.
S.B. Ik zeg het nogmaals. We hebben allemaal met veel plezier aan de special gewerkt. Ik kan me geen enkele onenigheid of discussie herinneren – buiten die van de Colonel en mezelf natuurlijk. Het is niet abnormaal dat er tijdens zo een grote productie momenten van spanningen of crisissituaties zijn, maar dat was hier helemaal niet aan de orde. Ik kon niet wachten om op te staan en terug aan het werk te gaan.
Priscilla, was jij aanwezig tijdens de opnamen?
P.P. Ja, ik was daar. Meer zelfs: ik zie mezelf zitten op de tribune heel bovenaan. Het is lang geleden dat ik de special zag, maar het verwondert me nog steeds dat alles zoveel jaar later nog overeind blijft. Zoals ik in het begin van de avond al vertelde, als je weet hoe onzeker en nerveus hij was voor deze special en als je dan het resultaat ziet: dat is ongelofelijk. Ik durf zeggen tegen Steve dat hij Elvis’ carrière gered heeft.
S.B. Dit was de eerste keer dat zo een show met vier camera’s werd opgenomen. Ik heb moeten smeken op de sportafdeling om hun camera te mogen gebruiken. Het was de eerste keer dat er een handcamera gebruikt werd. Het was niet makkelijk om hem te hebben, want de sportredactie had voorrang op het gebruik van ‘de’ camera. We hadden toen uiteraard niet de mogelijkheden van monteren zoals die nu zijn, dus ik moest de hele montage ter plekke doen, tijdens de opname. Vandaag gebruikt men 15 camera’s en alle beelden worden integraal opgenomen. Dan ga je naar een montagekamer waar je weken of maanden bezig bent met het kiezen van de juiste beelden, maar hier was dus alles van de eerste keer erop of eronder. NBC had ook het idee om alles in mono op te nemen, maar dat vonden wij niet goed genoeg. We hebben een 4-track recorder gebruikt, wat nooit eerder gezien was bij een tv-show. Toen alles uiteindelijk opgenomen was en de beelden aan de directie van NBC getoond werd, vertelde ze me dat ze de helft niet konden gebruiken omdat Elvis zo zweette...
Drong je er ook niet op aan om een langere show te produceren?
S.B. Bij het bekijken van de beelden realiseerde ik me eens te meer dat de improvisatiesessies van onschatbare waarde zouden zijn. Ik wou van die beelden dan ook de hoofdbrok maken. Nu, op de commerciële tv is een show van 60 minuten geen 60 minuten in echte tijd, maar eerder 3 kwartier door de reclameblokken. Ik besloot dus om op mijn eentje een 90 minuten durende versie van de Special in mekaar te steken om zo NBC en Singer te overtuigen om 30 minuten extra zendtijd vrij te maken. Op dat moment hadden ze daar echter totaal geen oren naar. De oorspronkelijke uitzending had dus heel weinig beelden van de improvisatiesessie. De eerste keer dat de lange versie werd uitgezonden, was kort na Elvis’ overlijden. In een special, gepresenteerd door Ann-Margret, zond men de Aloha en ‘68 Comeback Specials uit. Mijn montage van 90 minuten lag nog steeds in het archief, en ze zullen deze – per ongeluk – uit het rek genomen hebben.
Op het moment dat Elvis het heeft over de evolutie van de muziek en de hedendaagse groepen opnoemt. Heeft hij het dan over The Byrds of The Beards?
S.B. Hij dacht op het moment aan de groepen die ‘in’ waren. Uiteraard kende hij The Beatles, trouwens, tijdens de repetities werd hij meermaals door hen gebeld bij NBC. Toen Elvis aan het werk was wou hij echter nooit gestoord worden, ongeacht wie er belde. Hij bedoelde uiteraard ‘The Byrds’ maar maakte een grapje.
Ik wil graag vragen aan Priscilla om te vertellen hoe Elvis’ leven veranderde na de 68 Special.
P.P. Hij had zeker en vast zijn vertrouwen teruggewonnen en was er zeker van dat hij weer voor een live publiek wou optreden. Elvis’ eerste liefde was muziek en daar leefde hij voor. Als hij thuis was, kon hij uren aan een stuk zingen en muziek maken. Deze special zorgde ervoor dat hij weer op het podium stond. Veel van zijn vrienden dachten dat hij ‘het’ kwijt was. Hij had geen enkele motivatie meer...
S.B. Ik weet niet wanneer de ommekeer exact gebeurde, maar ben er wel zeker van dat die er was...Ik ben er nog altijd zeker van dat Elvis is gestorven uit verveling. De Elvis die ik kende, wou nieuwe bergen beklimmen, dingen doen die hij nooit eerder deed. Touren buiten Amerika en dat soort dingen. Zijn overlijden maakte me triest omdat ik er van overtuigd was dat het niet louter iets fysisch was...het komt er op neer dat hij zich besefte dat hij, voor welke reden dan ook, niet kon realiseren wat hij wou.
Zijn er delen van de Special die we nog niet gezien hebben?
S.B. Ik denk dat EPE met de DVD-release van enkele jaren geleden zo goed als alles beschikbaar heeft gesteld met al die outtakes en dergelijke. Ik werd gevraagd door EPE of er ‘iets’ was dat zij samen konden doen met RCA. Ik stelde voor om in het archief van NBC de beelden van de improvisatiesessies op te vragen. EPE vroeg of ik het zag zitten om, met hun toestemming, de beelden terug op te zoeken. Ik haalde uren en uren van onuitgegeven beelden uit het archief en bracht ze naar RCA. Hun salesmanager belde me met de vraag of deze beelden enige waarde hadden. Ik gaf hem het advies om ze aan enkele Elvis fans te laten zien en hij zou het snel weten. Alles wat Elvis ooit opnam van beeld en klank is gegeerd door de fans.
De slotsong ‘If I Can Dream’ is vandaag de dag nog even belangrijk als toen.
P.P. Absoluut. Heb je trouwens de versie gezien op ‘Idols’ met Celine Dion?
S.B. Jazeker, ik was er ondersteboven van. Schitterend gedaan.

Na dit vragen-halfuurtje worden Priscilla, Bones en Steve bedankt voor hun medewerking en antwoorden. Het publiek kreeg waar het voor gekomen was: een avond vol herinneringen aan de grootste comeback ooit.